Zmiana sytuacji osoby, która jest zobowiązania do dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania względem dziecka, co do zasady uzasadnia złożenie do sądu rodzinnego pozwu o obniżenie alimentów. Nie każda jednak zmiana w sytuacji zobowiązanego doprowadzi do uwzględnienia powództwa.

Przesłanka uzasadniająca obniżenie alimentów

Zacznijmy od tego, że sąd ustalając wysokość świadczeń alimentacyjnych bierze pod uwagę zarówno usprawiedliwione potrzeby dziecka, jak i możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do uiszczenia alimentów. Przepis prawa przewiduje jednak sytuację, w której zarówno osoba uprawniona do otrzymania alimentów, jak i osoba zobowiązana do ich dostarczania, może domagać się zmiany orzeczenia sądowego lub umowy określającej wysokość alimentów. Przesłanką uzasadniającą takie żądanie jest zmiana stosunków, rozumiana jako zmiana istotnych okoliczności, polegająca na zwiększeniu lub zmniejszeniu potrzeb uprawnionego albo zwiększeniu lub zmniejszeniu możliwości zarobkowych zobowiązanego. Tym samym, uzasadnieniem pozwu może być jedynie jedna z ww. okoliczności.

Przechodząc jednak do pozwu o obniżenie alimentów, w piśmie tym należy wskazać, że doszło do zmniejszenia potrzeb dziecka lub zmniejszenia możliwości zarobkowych zobowiązanego. Nie każda jednak zmiana w życiu uprawnionego czy też zobowiązanego do alimentów będzie stanowiła podstawę do zmiany wysokości alimentów. Przede wszystkim zmiana, na którą powołuje się zobowiązany musi być trwała. Przykładowo, pozew o obniżenie alimentów można uzasadnić zmianą wysokości zarobków zobowiązanego, która to zmiana jest związana ze zmniejszeniem się jego możliwości zarobkowych, utratą pracy i brakiem możliwości podjęcia nowego zatrudnienia za porównywalne dochody, jak również zwiększeniem się liczby osób pozostających na utrzymaniu zobowiązanego.

Zakres sprawy o obniżenie alimentów

Sąd rozstrzygający sprawę o obniżenie alimentów będzie porównywał potrzeby dziecka oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego w dwóch momentach: w momencie orzekania o alimentach (ewentualnie zawarcia umowy dotyczącej alimentów) oraz w momencie rozpoznawania powództwa o obniżenie alimentów. Tym samym, przedmiotem badań sądu będzie zawsze okres od ostatniego wyroku, ugody lub umowy w przedmiocie ustalenia wysokości alimentów. Dlatego już w pozwie o obniżenie alimentów należy precyzyjnie wskazać zmiany okoliczności faktycznych, które zaistniały po wydaniu orzeczenia lub zawarciu umowy. Bez takiej zmiany, żądanie obniżenia alimentów nie zostanie uwzględnione.

Wniosek o zabezpieczenie

Jeżeli sytuacja zarobkowa lub majątkowa zobowiązanego do uiszczania alimentów uległa znacznemu pogorszeniu, które jesteśmy w stanie uprawdopodobnić już w samej treści pozwu, warto w pozwie złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych poprzez obniżenie alimentów. Możemy również wnosić o zawieszenie postępowania egzekucyjnego, w sytuacji gdy takie postępowanie zostało już wszczęte. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia pozwala na znacznie szybsze uzyskanie zmiany wysokości alimentów, ponieważ, co do zasady, powinien on być rozpoznany bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. Jeżeli jednak sąd uzna, że do rozpoznania wniosku konieczne jest przeprowadzenie rozprawy, wówczas rozprawa powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Należy jednak pamiętać, że powyższe terminy mają charakter jedynie instrukcyjny, w związku z czym w praktyce rozpoznanie takiego wniosku może trwać dłużej.